Παραδοσιακά Επαγγέλματα στη Νιγρίτα και την Τερπνή

Προέδρου του Ελληνικού Ορειβατικού Συλλόγου Νιγρίτας

«Τα επαγγέλματα που παρουσιάζονται σε αυτήν την καταγραφή, και χάνονται ένα-ένα στο πέρασμα του χρόνου, παράλληλα με την τεχνική που διασώζουν, εκφράζουν και τους δημιουργούς τους, εκφραστές της οικονομικής και κοινωνικής ζωής άλλων εποχών, πολλαπλά δύσκολων, που διαμόρφωσαν ένα κοινωνικό και πολιτιστικό γίγνεσθαι…».

2. Από τον πρόλογο του Δημητρίου Δάπη, Καθηγητή Εφαρμογών Τμήματος Λογιστικής του ΤΕΙ ΣΕΡΡΩΝ, πρώην Δημάρχου Νιγρίτας και συντονιστή της έκδοσης

«Ο πολιτισμός, τελικά, θα αποτελέσει ένα έρεισμά μας για την διαφυγή από το τέλμα και μέσο επαναπροσδιορισμού του ρόλου μας. Ειδικότερα ο τόπος μας έχει πλούσια ιστορία, πολιτιστική και λαϊκή παράδοση…

Τα βιβλία αυτά αποτελούν την σπουδαιότερη κληρονομιά για κάθε τοπική κοινωνία. Είναι μεγάλο το γόητρο και η υπερηφάνεια για τους κατοίκους ενός τόπου να έχουν τέτοιες εκδόσεις…».

«Από την πλευρά μου γίνεται, εδώ και αρκετά χρόνια, μια προσπάθεια για την καταγραφή στοιχείων της παράδοσης της Βισαλτίας, με τη συγγραφή βιβλίων, στα οποία υπάρχουν εκτεταμένες αναφορές στη γλώσσα, στα παιχνίδια, στα τραγούδια, στα ήθη, τα έθιμα και στις αγροτικές ασχολίες των Βισαλτών. Σ’ αυτά τα βιβλία υπάρχουν και περιορισμένης έκτασης αναφορές σε επαγγέλματα, που είναι στενά συνδεμένα με τη γεωργική παραγωγή, όπως του μυλωνά, του σιδερά κ.ά. Δεν υπάρχουν, όμως, αναφορές σε πολλά επαγγέλματα, τεχνιτών κι εμπόρων, που έπαιξαν σπουδαίο ρόλο στην οικονομική άνθηση του τόπου μας στο παρελθόν[1], τόσο σημαντική ώστε παλιότερα λειτούργησε στη Νιγρίτα Εμπορικό Επιμελητήριο. Δεν υπάρχουν, δηλαδή, αναφορές σε πολλά επαγγέλματα που ασκήθηκαν στη Νιγρίτα και την Τερπνή μέχρι να χαθούν πριν από το τέλος του περασμένου αιώνα, όπως αυτά του τσαγκάρη, του ψαθά, του πεταλωτή κ.ά.

Με την εργασία αυτή επιχειρείται να καλυφτεί αυτό το κενό. Να συμπληρωθούν δηλαδή οι περιορισμένης έκτασης πληροφορίες που αφορούν στα επαγγέλματα των Νιγριτινών και των Τερπνιωτών, των μόνιμων κατοίκων και προσφύγων της Κατοχής, που αναφέρθηκαν στα προηγούμενα βιβλία και να περιγραφούν από την αρχή όσα δεν αναφέρθηκαν καθόλου...».

Β'. Από την παρουσίαση του βιβλίου στη Νιγρίτα στις 7.12.2014

1. Από την ομιλία του Μαθηματικού-Δημοσιογράφου Στέλιου Μπουφίδη

«… Εδώ [στη Νιγρίτα] υπήρξε ένα κέντρο, ένα κέντρο εκσυγχρονιστικό, ένα κέντρο πολιτιστικό, αν θέλετε ένα κέντρο με πολύ πιο μεγάλο πληθυσμό από αυτόν που έχει σήμερα. Αυτό βεβαιώνεται κι από το γεγονός ότι εδώ λειτουργούσε Εμπορικό Επιμελητήριο, πράγμα άγνωστο για επαρχιακή πόλη. …

Αυτή η ανάπτυξη έκανε τους Νιγριτινούς περισσότερο υπερήφανους, περισσότερο ξεχωριστούς κι αν θέλετε [γι’ αυτό] με περισσότερη συνέπεια και επιμονή υπερασπίζονταν την ιδιαιτερότητα της περιοχής τους….Έχω πολλά παραδείγματα…

Αν πάμε στην κύρια απασχόληση των κατοίκων της περιοχής, την αγροτική καλλιέργεια, οι αγρότες κάνουν στους Νομούς τους τις Ενώσεις Γεωργικών Συνεταιρισμών. Στο Νομό Σερρών έχουμε όχι μόνο μία. Έχουμε την Ένωση Γεωργικών Συνεταιρισμών του Νομού Σερρών και την Ένωση Γεωργικών Συνεταιρισμών Βισαλτίας. Η υπερηφάνεια και η γνώση των ανθρώπων, που κατοικούν στην περιοχή, χρόνια παλεύουν μόνοι τους και λένε θα τα κατά φέρουμε…

Σε καμιά άλλη κωμόπολη του Νομού Σερρών δεν υπάρχει εβδομαδιαία εφημερίδα. Στη Νιγρίτα υπάρχουν τρεις εβδομαδιαίες εφημερίδες…».

2. Από την ομιλία του επίκουρου καθηγητή της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ. κ. Γιάννη Μπάκα:

«[Αναφορά σε σημείωμα του Ελληνικού Προξενείου Σερρών, στις αρχές του περασμένου αιώνα]… “Από την πόλη που χάνεται, ας περισώσει ό,τι ο καθένας μπορεί. Άλλος με τη γραφίδα, άλλος με τη σμίλη, άλλος με το χρωστήρα”. Αισθάνθηκα αμέσως ότι το σημείωμα αυτό μιλούσε για τη Νιγρίτα του σήμερα. Αυτή ήταν η πόλη που χανόταν και τα λόγια αυτά μου έρχονται συνεχώς στο νου όταν πάω να γράψω κάτι. Έτσι, όταν έλαβα το βιβλίο αυτό του κ. Πασχαλούδη διαπίστωσα, ότι παρόλο που αφηγείται κάτι που πέρασε και χάθηκε, έχει εντούτοις μια δυναμική και μια ζωντάνια που ξεπηδά μέσα από την αφήγηση, που είναι τόσο όμορφη και δημιουργεί χαρά μαζί και λύπη, μια χαρμολύπη σαν το σταυροαναστάσιμο μήνυμα της πίστης μας…

Μέσω αυτών [των επαγγελμάτων] είναι δυνατή η αποκρυπτογράφηση του παρελθόντος της Νιγρίτας, ενός παρελθόντος που έχει ιδιαίτερη σημασία για τους καταγόμενους από αυτήν, δηλαδή τους συνεχιστές της παράδοσης…

Το βιβλίο αυτό αποτελεί μια αξιόλογη προσπάθεια για την καταγραφή της οικονομικής και κοινωνικής ιστορίας της Νιγρίτας μέσα στο χρόνο...

Μέσα από την καταγραφή των επαγγελμάτων εικονογραφείται η μικρή επαρχιακή μας πόλη, οι διαδικασίες μετασχηματισμού της μέσα από κοινωνικές, οικονομικές και ιστορικές αλλαγές. Στην πραγματικότητα δίνεται ο παλιός χαρακτήρας της πόλης μας. …

Για τους κατοίκους και τους απανταχού Νιγριτινούς και Τερπνιώτες προσφέρει άρωμα αυτογνωσίας του τόπου μας. Ο κ. Πασχαλούδης είναι άξιος συγχαρητηρίων γιατί μέσα από το έργο του αναβιώνει τις μνήμες μας και μας υπενθυμίζει ότι ο πολιτισμός είναι κτήμα όλων μας και οφείλουμε να δημιουργούμε και να εξελίσσουμε την όμορφη και σύγχρονη πολιτιστική μας κληρονομιά…».

Για δείτε ένα δείγμα από το βιβλίο πιέστε εδώ.

[1] Εφημερίδα Μακεδονία, Ιούνιος 1932 (Η ΦΩΝΉ ΤΗΣ ΒΙΣΑΛΤΙΑΣ, 21.10.2011).