Η Τερπνή

Αναφορές στο χθες και στο σήμερα.

Έκδοση Συλλόγου Τερπνιωτών Θεσσαλονίκης «Η Τερπνή»,

Θεσσαλονίκη, 2012.

Σχόλια-αποσπάσματα:

     Από τον πρόλογο του εκδότη

     «…Μετά από πολύχρονη και επίπονη προσπάθεια του συγγραφέα φέρνει στην επιφάνεια ιστορία, λαογραφία, ήθη και έθιμα του χωριού μας.

     Είναι ένας θησαυρός που πιστεύουμε ότι θα αποτελέσει ιστορική παρακαταθήκη για το μέλλον του χωριού μας. Περιγράφεται όλη η πορεία του χωριού μέσα από αναφορές σε γεγονότα και πρόσωπα που έζησαν και δούλεψαν για το καλό του τόπου μας. Παράλληλα προσφέρει την ευκαιρία να θυμηθούν οι παλιοί και να γνωρίσουν τα παιδιά μας και τα εγγόνια μας το χωριό τους καθώς και τους πρωταγωνιστές αυτής της ιστορικής αναφοράς…»

     Από τον πρόλογο του συγγραφέα

     «… Είναι βέβαιο ότι, τώρα που σχεδόν σταμάτησε η ζωντανή μετάδοση πληροφοριών από γενιά σε γενιά, το μεγάλο πλήθος από αυτές τις λεπτομέρειες της παράδοσης θα ακολουθήσουν το δρόμο που θα πάρουν οι μνήμες μας. Για να διασωθούν πρέπει να καταγραφούν όσο είναι ζωντανές οι μνήμες των συμπολιτών μας της περασμένης γενιάς. Μ’ αυτήν την εργασία γίνεται πάλι μια προσπάθεια καταγραφής, με μια αλλαγή όμως. Δεν είναι θεματικός ο προσανατολισμός της, όπως στις προηγούμενες. Προσανατολίζεται επιλεκτικά σε ποικίλα θέματα και περιορίζεται γεωγραφικά αποκλειστικά στην Τερπνή.

     …

Αφετηρία για το ξεκίνημα, ήταν η καταγραφή του μέρους εκείνου της λαϊκής παράδοσης της Τερπνής, που περιλαμβάνει τα στοιχεία της θρησκευτικής ζωής, τα οποία εμπλέκονται με τη λατρεία χωρίς να προβλέπονται ή να επιβάλλονται από το τελετουργικό της. Στη συνέχεια επεκτάθηκε και σε άλλα στοιχεία της θρησκευτικής ζωής του χωριού, όπως στις εκκλησίες και στα παρεκκλήσια καθώς και στο προσωπικό που υπηρέτησε στις εκκλησίες του. Κι ύστερα διευρύνθηκε συμπεριλαμβάνοντας γενικότερες πληροφορίες για την Τερπνή…»

Αποσπάσματα από το βιβλίο.

Το Χωριό, Η τοπογραφία

«Το χωριό μας δεν είναι σαν τα καμποχώρια που βαλτώνουν καταμεσίς στον κάμπο, ούτε κρέμεται στις βουνοπλαγιές. Δεν ζει στην απεραντοσύνη της θάλασσας, νιώθει όμως την ανοιχτωσιά του κάμπου καθώς ακουμπά τη ράχη του, σαν να στυλώνει στις πρώτες πλαγιές της Μοράβας. Στυλώνει στις πλαγιές, που χαίρεσαι να τις ανηφορίζεις πηγαίνοντας για τις κορυφές. Στυλώνει στις πλαγιές, όπου τα καπνοτόπια με τα σταροχώραφα και τα βοσκοτόπια με το δάσος δένονται σαν το στημόνι με το υφάδι. Δε βρίσκεις ξερότοπο στις πλαγιές, δε βρίσκεις πέτρα ή γκρεμό όταν ανηφορίζεις τη Μοράβα. Θαρρείς ότι ο χρόνος σμίλεψε τις ράχες για να τις χαίρονται οι χωριανοί μας, για να γαληνεύει το είναι τους και να γίνονται κι αυτοί σαν τον τόπο που τους γέννησε. Σαν τον κάμπο τους που δε βαλτώνει, σαν το ήμερο βουνό τους …»[1].

     Οι κάτοικοι, Γενικά

     «Οι Τερπνιώτες ήταν πάντα σαν τον τόπο τους...

     Στους δύσκολους καιρούς, στον πόλεμο, στην κατοχή, στο χαλασμό, ήταν σαν το βουνό τους. Οι αντιθέσεις τους τούς έφερναν απέναντι, μα όπως στις ράχες της Μοράβας, δεν τους χώριζαν αγεφύρωτα χάσματα. Πάντα υπήρχαν βατά μονοπάτια ανάμεσά τους, για συνεννόηση και επικοινωνία. Μπορούσαν να τα περπατήσουν και να πάνε απέναντι φαΐ, να πάνε ψωμί, να πούνε μια κουβέντα για να γλιτώσουν κάποιο χωριανό τους. Δεν έμαθαν να περπατούν σε άγριους και κοφτερούς βράχους και να αγριεύουν. Έμαθαν στη ζωή τους να απλώνονται στις ομαλές ράχες και να ημερεύουν, έμαθαν να φωνάζουν και να ακούγονται στην απέναντι μεριά. Μπορούσαν και στους δύσκολους καιρούς να αντικρίζουν ο ένας τον άλλον κι ας βρίσκονταν σ’ αντικρινές ράχες. Ήταν οι ράχες κοντινές, ήταν ήμερες, ήταν το ίδιο και οι Τερπνιώτες. Όλοι οι Τερπνιώτες. Κι αυτοί που τους γέννησε ο τόπος κι αυτοί που ρίζωσαν και χώνεψαν στο χωριό πριν από τον πόλεμο. Όλοι ήταν ένα. Δουλευτάρηδες και νοικοκυραίοι στην ειρήνη, ήρεμοι και μυαλωμένοι στο χαλασμό...»[2].

 Οι γιορτές, Η χελιδόνα

      Η χελιδόνα, τα χελιδονίσματα της 1ης Μαρτίου όπως λέγονται, είναι κάλαντα κι αυτά, όπως των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς και των Φώτων, με τη διαφορά ότι αυτά είναι κατάλοιπο από τα κάλαντα της ρωμαϊκής πρωτοχρονιάς, που κάποτε γιορταζόταν την 1η Μαρτίου. Τα χελιδονίσματα αυτά πέρασαν στις μέρες μας μέσα από το Βυζάντιο ως στοιχείο της παράδοσής μας και καταγράφονται όπως και τα άλλα κάλαντα».